راهنمای نگهداری  و نظافت فرش مسجد

 فرش های سجاده ای، لباس رسمی یک مسجد هستند و از مهم ترین اجزای زیبایی و نظم در مسجد و نمازخانه ها به شمار میروند. این فرش ها با نقش های منظم، وحدت بصری و رنگ های آرامش بخش، علاوه بر اینکه فضایی روح نواز خلق می کنند، به راحتی نمازگزاران نیز تاثیر مستقیم دارند.

اما برای حفظ کیفیت، دوام و زیبایی آن ها، لازم است نکات مهمی در زمینه شستشو، نظافت و نگهداری از فرش های سجاده ای رعایت شود. در این مقاله، به طور کامل به این نکات خواهیم پرداخت.

قیمت فرش سجاده ای

تمیز کردن فرش مسجد

تمیز کردن فرش مسجد با شستشوی آن فرق دارد. تمیز کردن یعنی زدودن مواد خارجی که بر فرش نشسته است؛ از لکه های تازه گرفته تا غبارهای ریز. نظافت فرش های مسجد باعث می شود جلوه درخشان و زیبایی آن در مدت زمان طولانی تری حفظ شود؛ اما یک علت مهم تر در پس آن نهفته است: حفظ کیفیت و افزایش عمر فرش!

از منظر فنی تمیز کردن پیوسته و منظم برای افزایش عمر فرش ها کاملا ضروری است. به دلیل پا خور زیاد، تجمع غبار، ذرات چربی حاصل از مواد خوراکی یا تعریق، و تماس مداوم با کفش یا جوراب های آلوده، الیاف فرش های سجاده ای بیشتر از فرش های خانگی دچار فرسایش می شوند. مخصوصا غبارهایی که روی فرش می نشیند، در مقیاس های کوچک به الیاف می چسبند. ابن غبارها اصطکاک بین پای افراد و نخ های ظریف را زیاد می کند و به مرور بافت فرش مستهلک و بی کیفیت میشود.

چرا تمیز کردن فرش مسجد اهمیت دارد؟

تجمع گرد و خاک: گرد و غبار نه فقط ظاهر فرش را کدر می کند، بلکه مثل یک لایه ساینده بین پا و سطح فرش عمل می کند و باعث اصطکاک بیشتر، سائیدگی نخ ها و کاهش عمر مفید آن می شود.

آلودگی چربی و مواد خوراکی: چربی ها به درون بافت فرش نفوذ کرده و محل تجمع باکتری ها و قارچ ها می شوند، که می تواند بوی نا مطبوع و حتی حساسیت های پوستی ایجاد کند.

رطوبت و تعریق: در روزهای گرم سال، رطوبت محیط یا تعریق پاها می تواند باعث تغییر بو، چسبندگی سطح فرش و رشد قارچ های نامرئی شود.

تمیز نگه داشتن فرش مسجد یک الزام بهداشتی و نوعی احترام به مکان مقدس عبادت است. برنامه ریزی منظم برای نظافت، سرمایه گذاری در حفظ کیفیت و ماندگاری فرش ها به شمار می آید.

اصول کلی نگهداری از سجاده فرش مسجد

فرش درست مثل یک موجود زنده، نیاز به مراقبت و رسیدگی دارد. در صورت غفلت از این امر، فرش های مسجد با توجه به پاخور بسیار زیاد و مداوم، خیلی زود تر از آنچه که تصور کنیم، پژمرده شده و آن زیبایی اولیه را از دست می دهد. رعایت چند نکته ساده اما کاربردی، می تواند طول عمر سجاده فرش را تا چند برابر افزایش دهد:

- بررسی دوره ای پشت فرش: هر چند وقت یک بار پشت فرش ها را بررسی و گردوغبار آن ها را پاک کنید. این کار از بیدزدگی و تجمع حشرات جلوگیری می کند.

پیشگیری از بیدخوردگی: استفاده متعادل از مواد طبیعی مانند تنباکوی خشک یا مواد شیمیایی کنترل شده مثل نفتالین در پشت فرش ها توصیه می شود.

پرهیز از قرار دادن گلدان روی فرش: رطوبت ناشی از آب اضافی گلدان ها، یکی از عوامل اصلی پوسیدگی فرش است.

جلوگیری از تابش مستقیم نور آفتاب: آفتاب مستقیم و پیوسته باعث رنگ پریدگی و تحلیل بافت فرش می شود. در صورت امکان، از پرده یا شیشه های UV دار استفاده شود.

پرهیز از قرار دادن وسایل سنگین برای مدت طولانی: پایه های میز، صندلی یا منبر ممکن است موجب فرورفتگی دائمی در فرش شوند.

استفاده از پایه گیر زیر صندلی ها: اگر صندلی ها یا میزهایی با پایه فلزی یا نوک تیز روی فرش مسجد قرار می گیرند، حتما از محافظ زیر پایه استفاده شود.

استفاده از جاکفشی: نصب جاکفشی در ورودی مسجد، یکی از راه های مؤثر در کاهش آلودگی های وارد شده از محیط خارج به فرش است.

ترمیم فرش های سجاده ای

فرش های سجاده ای به دلیل استفاده مداوم در محیط  پر رفت و آمد، به مرور زمان دچار آسیب هایی نظیر نخ کش شدن، فرسایش رنگ، پارگی یا لکه های ماندگار می شوند. هرگونه پارگی یا آسیب کوچک، اگر به موقع ترمیم نشود، به سرعت گسترش پیدا می کند و هزینه تعمیر را چند برابر می کند. بسته به نوع آسیب، ترمیم می تواند شامل دوخت مجدد، رفع پوسیدگی یا حتی جایگزینی بخش های آسیب دیده با طرحی کاملا هماهنگ باشد. اصولا ترمیم یا رفوی فرش یک کار نخصصی است. گروه هایی که در زمینه تولید و نصب فرش های سجاده ای فعالیت دارند، معمولا خدمات حرفه ای ترمیم را نیز ارائه می دهند.

روش شستشو و خشک کردن صحیح سجاده فرش

سجاده فرش های مساجد به عنوان نماد طهارت و آراستگی در فضای عبادت، نیازمند نظافت منظم و اصولی هستند. از آنجا که پاکیزگی در آموزه های اسلامی جایگاه ویژه ای دارد، شستشوی دوره ای و به موقع این فرش ها (اعم از فرش های رولی محرابی و تشریفات، یا فرش های معمولی ماشینی) برای مساجد که محل عبادت و گردهمایی مسلمین است، ضرورتی انکارناپذیر محسوب می شود.

بهترین و مطمئن ترین روش برای شستشوی فرش های مسجدی، سپردن آن ها به قالیشویی های معتبر و تخصصی است. این مراکز با برخورداری از تجهیزات مدرن، مواد شوینده مناسب، و تجربه کافی، شستشویی عمیق، بهداشتی و در عین حال ایمن را تضمین می کنند.

با این حال، در مواقعی که هیئت امنا یا خادمین مسجد ترجیح می دهند شستشو به صورت دستی و توسط نیروهای داوطلب انجام شود، رعایت اصول حرفه ای بسیار ضروری است تا آسیبی به بافت یا ظاهر فرش وارد نشود.

شستشوی دستی سجاده فرش

برای شستشوی دستی این نوع فرش ها، بهتر است مراحل زیر را با دقت دنبال کنید تا بدون آسیب به بافت فرش، تمیزی و طول عمر آن حفظ شود.

🔸 آماده سازی محیط:

ابتدا مکانی مناسب برای شستشو انتخاب کنید؛ مانند حیاط با شیب ملایم و کف موزاییکی یا سیمانی. بهتر است هوا آفتابی و گرم باشد تا فرش سریع تر خشک شود.

🔸 جاروکشی و گردگیری:

قبل از خیس کردن فرش، سطح آن را کاملا جارو برقی بکشید تا خاک و ذرات ریز از الیاف خارج شود. این مرحله از ایجاد گل در هنگام شستشو جلوگیری می کند.

🔸 آب پاشی اولیه:

فرش را با آب سرد به طور یکنواخت خیس کنید. از فشار زیاد آب پرهیز کنید تا بافت فرش صدمه نبیند.

🔸 استفاده از شوینده مناسب:

از محلول رقیق شده شامپوفرش یا صابون ملایم استفاده کرده و با فرچه نرم در جهت خواب فرش، به آرامی شستشو دهید. هرگز از شوینده های قوی، سفید کننده یا آنزیم دار استفاده نکنید.

🔸 آب کشی نهایی:

پس از شستشو، چند مرحله با آب تمیز، کف و مواد شوینده را به طور کامل از فرش خارج کنید.

🔸 خشک کردن:

فرش را در سایه و روی سطح شیب دار پهن کنید. از تا زدن یا آویزان کردن آن پرهیز کنید، چون باعث تغییر شکل و شکستگی می شود. فرش باید کاملا خشک شود تا دچار بوگرفتگی یا کپک زدگی نشود. تا خشک شدن کامل، اجازه ندهید کسی روی فرش راه برود.

❗ نکات مهم:

❌در تمام مراحل حمل و جابجایی، فرش را یه صورت رول شده جمع کنید و از تا زدن آن خودداری نمایید. تا زدن موجب ایجاد ترک و شکستگی در بافت فرش می شود.

❌از وسایل گرمایشی مستقیم مانند بخاری یا هیترهای صنعتی برای خشک کردن استفاده نکنید؛ این کار باعث چروک و پوسیدگی می شود.

❌از شوینده های اسیدی یا شامپو فرش صنعتی استفاده نکنید؛ صابون های ملایم با اسیدیته پایین بهترین گزینه هستند.

شستشوی سجاده فرش با دستگاه های مکانیزه فرش شوی

در برخی مساجد بزرگ یا مراکز خدماتی مرتبط، به جای شستشوی دستی، از دستگاه های مکانیزه برای شستشو یا تطهیر فرش استفاده می شود. این دستگاه ها به گونه ای طراحی شده اند که ابتدا سطح فرش را با فشار آب و مواد شوینده پاک می کنند، سپس با استفاده از برس های چرخشی و مکنده های قوی، آلودگی ها و کف صابون را از بافت فرش خارج می سازند. در مرحله پایانی، فرش با آب کاملا پاک و بدون کف، آبکشی شده و با سیستم خشک کن، آب اضافی آن گرفته می شود. استفاده از این روش، در صورتی که آب به خوبی به همه بافت ها برسد و کف کاملا از بین برود، از نظر فقهی نیز مانعی ندارد و تطهیر به صورت کامل انجام می گیرد.

نظافت فوری و لکه گیری سجاده فرش در مراسم ها و اعیاد

مراسم مذهبی، اعیاد و جلسات روضه معمولا باعث ریخت و  پاش و ایجاد لکه روی فرش ها می شوند. در چنین مواردی، واکنش سریع مهم ترین نکته است:

لکه های تازه: برای حذف فوری لکه ها (مثلا شربت یا غذا)، از اسپری های لکه بر ملایم مخصوص فرش استفاده کنید.

آدامس یا شمع: یک قطعه یخ یا پارافین شمع روی لکه قرار دهید تا سفت شود، سپس با دقت و با یک کاردک آن را جدا کنید.

لکه های چرب یا شیرین: با محلول آب نیمه گرم و صابون بدون آنزیم محل را پاک کنید. بهتر است ابتدا تست نقطه ای انجام دهید.

استفاده از کف خمیر ریش: در برخی لکه های قدیمی تر، استفاده از کف خمیر ریش روی لکه و سپس کشیدن دستمال مرطوب موثر است. سپس با گذاشتن جسم سنگین برای چند ساعت، شکل فرش به حالت طبیعی بازمی گردد.

جمع بندی: فرش مسجد مثل حرمت مسجد است

فرش های مسجد تنها کف پوش نیستند، بلکه بخشی از فضای معنوی مسجدند. رعایت نکات ساده ای مثل جلوگیری از رطوبت، لکه گیری سریع، استفاده از دستگاه های حرفه ای و شستشوی اصولی، باعث می شود تا این فرش ها سال ها زیبا، پاکیزه و قابل استفاده باقی بمانند. اگر به فکر زیبایی و دوام فرش سجاده ای مسجد خود هستید، همین امروز این نکات را اجرا کنید تا در آینده، از هزینه های سنگین تعمیر و تعویض راحت شوید.

اگر به دنبال خرید فرش مسجد با متراژ دلخواه و طرح های متنوع هستید، سری به سایت سجاده نقش بزنید.

گروه صنعتی سجاده نقش کاشان با ارائه انواع سجاده  فرش های محرابی و تشریفات، همراهی مطمئن برای سلیقه  و نیازهای گوناگون شماست.

به گالری نمونه کارهای ما نگاهی بیندازید و با اطمینان، انتخابی شایسته داشته باشید. 

.